Ik ben gek op nieuwe creatieve ideeën. Afgelopen weken kwamen er twee nieuwe oplossingen in de schuldhulpverlening. Eerst die van oud-journalist en oud-wethouder Pieter Hilhorst. Omdat volgens hem de helft van de mensen die zich melden uitvallen voor de schuldhulpverlening start, en vervolgens de helft in het traject ook uitvalt heeft hij het Goede Gierenfonds opgericht. Hoewel ik het met zijn aanleiding niet eens ben – bij Kredietbank Nederland wordt in 85 procent van de gevallen de schulden succesvol opgelost – is het interessant om naar zijn initiatief te kijken. Hilhorst stelt voor om geen (overheids)geld meer in de schuldhulpverlening te steken. Het daarmee uitgespaarde geld – volgens het Nibud elf miljard euro per jaar – kun je aan de schuldeisers geven. De schuldenaar heeft direct een perspectief, want zijn schulden zijn weg, en de schuldeisers krijgen de volledige schuld betaald.
Het tweede idee is van ondernemer Annemarie van Gaal. Zij wil schulden omzetten in werk. Een uur werk voor iedere tien euro schuld. Iemand met bijvoorbeeld achtduizend euro schuld meldt zich bij de woningcorporatie of de gemeente om in totaal achthonderd uur werk te gaan doen. Uit haar voorstel blijkt overigens niet of de schuldenaar voor iedere schuldeiser apart moet gaan werken. Volgens Van Gaal verander je het gedrag van de schuldenaar door hem te laten werken voor zijn schulden. Volgens haar zullen bedrijven minder geld kwijt zijn aan incasso’s, wordt er bespaard op hulpverleners en ambtenaren én wordt onze samenleving mooier en beter.
Als we deze twee initiatieven bij elkaar voegen wordt het nog fraaier. De gemeenten betalen alle schuldeisers honderd procent en laten vervolgens de schuldenaren het betaalde bedrag terugverdienen door graffiti te verwijderen, parken schoon te maken of ouderen te begeleiden.
Er moeten een paar probleempjes opgelost worden. Jaarlijks melden zich 90.000 gezinnen met een gemiddelde schuld van 37.000 euro. Uitgaande van een veertigurige werkweek moet een schuldenaar ongeveer drie jaar werken voor zijn schulden. Dit betekent dat er op een bepaald moment voor 270.000 mensen werk gecreëerd moet worden. Dat is wel veel. Een groot deel van de elf miljard euro wordt besteed aan de psychosociale problematiek van klanten en niet aan het oplossen van schulden. Door het werken voor of het kwijtschelden van schulden gaat deze problematiek niet weg. Ook het aanleren van financiële vaardigheden zal nog wel gedaan moeten worden. Anders blijven mensen hun leven lang werken voor schulden.
Hoewel er genoeg haken en ogen aan deze creatieve ideeën zitten, is het de moeite waard te onderzoeken op welke manier ze zouden kunnen werken. Ik houd me aanbevolen om mee te denken.