In Nederland gaan steeds meer stemmen op om een basisinkomen in te voeren. Bij een basisinkomen krijgt iedere Nederlander een ‘gratis’ inkomen, zonder dat daarvoor een tegenprestatie geleverd wordt. In Nederland lijken een achttal gemeenten te willen experimenteren met het basisinkomen. Wageningen is het meest concreet, zij willen driehonderd bijstandsgerechtigden een basisinkomen van 1.100 euro geven. Als ze een baan vinden houden ze het basisinkomen.
Tot voor kort was ik een groot tegenstander van het basisinkomen. Net als andere tegenstanders vond ik het een onbetaalbaar en dom plan. Historicus Rutger Bregman, schrijver van het boek Gratis geld voor iedereen en groot voorvechter van het basisinkomen, heeft berekend dat het jaarlijks 193,5 miljard euro kost. Het Centraal Planbureau (CPB) heeft berekend dat werkenden 56,6% inkomstenbelasting moeten gaan betalen om dat te financieren. Mensen zullen minder uren gaan werken of daarmee stoppen; het inkomen komt immers toch wel. Ofwel, een slecht plan.
De laatste weken ben ik eens gaan nadenken of tegenover genoemde nadelen ook voordelen te zetten zijn. Of dat je de inrichting van het basisinkomen op een andere manier insteekt. Stel, je geeft iedere ‘hoofdbewoner’ in een woning 1.100 euro netto. Voor overige inwonende volwassen en kinderen krijgt het gezin 100 euro per persoon. Een gezin met drie kinderen heeft dan een basisinkomen van 1.500 euro. Bij 7,6 miljoen huishoudens en 17 miljoen inwoners zijn de jaarlijkse kosten 112 miljard euro.
We schaffen de uitkeringen sociale zekerheid (werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, kindregelingen, etc.) af. Opbrengst 77,6 miljard euro. Ook hypotheekrentaftrek (12 miljard) en huurtoeslag (2,2 miljard) kunnen afgeschaft worden. Hierdoor krijgen we een kleinere overheid; uitkerings- en controleambtenaren kunnen ontslagen worden. Dit zal een flinke besparing opleveren, welke ingezet kan worden ter dekking van de kosten voor een basisinkomen.
Het basisbedrag van 1.100 euro kan per regio verschillen. Immers de huren in de Randstad zijn hoger dan die in Oost-Groningen. Door afschaffing van de huurtoeslag moet dat verschil wel verdisconteerd worden. De exacte hoogte van het basisbedrag zal overigens nauwkeurig berekend moeten worden. Burgers zouden er net mee moeten kunnen rondkomen, maar er moet een prikkel blijven om te gaan werken of te gaan ondernemen.
Graag zou ik een discussie starten over het basisinkomen. En dan niet over alle reeds bekende argumenten waarom het niet zou kunnen. Maar wel over innovatieve ideeën hoe het wel zou kunnen. U mag mij mailen op gjaarsma@kbnl.nl.