Kabinet, verzekeraars en pensioenfondsen hebben afgesproken dat er een Nationaal Hypotheek Instituut (NHI) komt waarin de pensioenfondsen gelden storten. Deze opzet kan beter. De Nederlandse pensioenfondsen bulken van het geld. Dit geld beleggen ze voornamelijk in het buitenland. De banken daarentegen zeggen veel te weinig liquide middelen om uitstaande hypotheken en nieuwe leningen voor het midden- en kleinbedrijf (MKB) te kunnen financieren. De banken zijn gedwongen om miljarden euro’s aan te trekken op een slecht functionerende internationale kapitaalmarkt. Kabinet, verzekeraars en pensioenfondsen hebben daarom afgesproken dat het NHI er komt, een instituut waar de pensioenfondsen hun gelden storten. Het NHI kan dan vervolgens – via obligaties – hypotheken kopen van de banken, waardoor deze laatsten weer meer kredieten aan het MKB kunnen verstrekken.
Theoretisch een mooi plan. Maar het kan beter. In het huidige plan geven de banken obligaties uit aan de NHI, gekoppeld aan de hypotheken. En garandeert de staat vervolgens de obligaties. Ofwel de pensioenfondsen hebben een gegarandeerd rendement. Ik zou er voor willen pleiten dat het NHI de hypotheken echt koopt van de banken. En dan alleen de “probleemhypotheken”. Het NHI gaat vervolgens met de woningbezitter een deal sluiten. Stel een gezin heeft een hypotheek van 200.000 euro, de executiewaarde is 120.000 euro en door verlies in inkomen is het gezin thans in staat een hypotheek van 150.000 euro te betalen. Het NHI kan dan met de eigenaar van de woning afspreken dat er 50.000 euro gesaneerd wordt. Het verlies kan deels terugverdiend worden door het NHI met de nieuwe hypotheek, deels betaald worden door de bank en wellicht deels door de Nationale Hypotheek Garantie (NHG). De bank en de NHG zijn spekkoper omdat de woning op een veiling 60.000 euro tot 90.000 euro opbrengt. Dan is hun schade veel groter. Het saneren van probleemhypotheken zouden banken nu zelf ook kunnen doen, maar ze zijn bang voor de “moral hazard”; de buurman van de gesaneerde woningeigenaar wil ook een deel van de hypotheek kwijtgescholden krijgen. In deze constructie is de kans daarop klein, immers het NHI saneert en niet de bank.
Deze “bad bank” constructie heeft vele voordelen. Het gezin hoeft niet uit de woning. De pensioenfondsen krijgen een gegarandeerd rendement over het gestorte kapitaal. Banken raken hun probleemhypotheken kwijt en krijgen gelden om nieuwe hypotheken en het MKB te financieren. Uiteraard kost het saneren de banken en de NHG geld, maar minder dan doormodderen of veilen.