Onlangs heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) berekend dat ruim negentig procent van de huishoudens in Nederland gebruik maakt van een of meer sociale regelingen, zoals het kindgebonden budget, de bijzondere bijstand en de huurtoeslag. De meest voorkomende sociale regeling is de zorgtoeslag; 4,8 miljoen Nederlandse huishoudens maken hiervan gebruik. Zoveel regelingen is natuurlijk te zot voor woorden; hoeveel ambtenaren houden zich bezig met de verstrekking van een of meerdere regelingen en hoeveel ambtenaren houden zich bezig met de controle op fraude en misbruik van al deze regelingen. Zou het CBS daar ook onderzoek naar kunnen doen? Zonder de uitkomsten van zo’n onderzoek voelt iedereen aan zijn water dat het efficiënter en goedkoper kan.
Laten we een poging doen. Als basis vind ik dat iedere Nederlander – dus ongeacht of je volwassen of kind bent – minimaal vijftig euro netto leefgeld per week moet hebben voor uitgaven, buiten de vaste lasten. Met dat als uitgangspunt kun je uitrekenen wat ieder gezin nodig heeft. Een voorbeeld; een gezin met twee kinderen heeft tweehonderd euro leefgeld per week, wat neerkomt op negenhonderd euro per maand. De huur is vijfhonderd euro, de energielasten 250 euro, zorgkosten 250 euro, telefoon vijftig euro. Dit gezin heeft 1.950 euro per maand nodig.
Mijn idee is: als het gezinsinkomen hoger dan dat bedrag is, ontvangt dat gezin geen toeslag. Als het gezinsinkomen lager is. betaalt de overheid het restant bij in de vorm van een toeslag.
Het gezin moet dan maandelijks achteraf de toeslag aanvragen. Er komt één instantie voor de uitbetaling; de belastingdienst. Alle andere overheidsinstanties hebben hierin geen rol meer. Het leefgeld, de energielasten, de zorgkosten en het telefoongeld worden jaarlijks door het Nibud bepaald. Heb je lagere lasten dan mag je verschil houden, heb je hogere lasten dan gaat dit ten koste van je leefgeld. De woonlasten zijn de daadwerkelijke huur of hypotheek, opgave door bank of woningstichting. De hypotheekrenteaftrek verdwijnt, belastingschijven gaan omlaag. Om er voor te zorgen dat burgers met een laag inkomen niet stoppen met werken – omdat het verschil te gering is – komt er een bonus voor werkenden.
Met bovenstaande voorbeeldregeling komen er minder mensen in aanmerking voor een toeslag, wordt de uitvoering efficiënter en goedkoper, kan worden bespaard op ambtenaren en hoeft niemand onder de brug te slapen. Welke politicus pakt de handschoen op?