‘Gasloos’ raakt mensen met kleine beurs

Het kabinet heeft met het Klimaatakkoord in wording grote ambities op het gebied van verduurzaming en de energietransitie. Ik zie hierin een gigantische uitdaging, vooral voor de bestaande bouw. De investeringen die gemoeid zijn om een woning te verduurzamen, samen met de ambitie om gasloos te worden, zullen vooral de mensen met minder financiële draagkracht moeilijk kunnen opbrengen.

Uit onderzoek van de NVM blijkt dat welvarende huishoudens nu al zuiniger wonen en beter onderhouden woningen hebben. En zij kopen relatief meer nieuwbouw, waarvoor geen verduurzamingsinvesteringen meer gedaan hoeven te worden. Bijna 45 procent van de minder welvarende huishoudens zit in een woning met een energielabel D of slechter. Welvarende huishoudens daarentegen hebben meer geld tot hun beschikking voor onderhoud van hun woning, of hechten meer waarde aan onderhoud. Er is ook weinig nieuwbouwkoop voor huishoudens met een kleine beurs. Zij zijn aangewezen op de bestaande bouw of de huursector en dat beeld zal niet snel veranderen.

Sommige politieke partijen vinden het Klimaatakkoord niet ambitieus genoeg. Zij willen dat woningen zo snel als mogelijk energieneutraal en gasloos worden. Voor de bestaande koopwoningen met een energielabel D of slechter betekent dit een investering van zestig- tot zeventigduizend euro. Onbetaalbaar voor de meeste huishoudens. En niet nodig want we hebben de tijd tot 2050. Per jaar krijgt ongeveer 10 procent van de bestaande woningen een nieuwe eigenaar. Alle koopwoningen zullen tot 2050 gemiddeld nog drie of vier keer van eigenaar wisselen. Als bij iedere transactie de nieuwe eigenaar tien- tot vijftienduizend investeert, gaat de woning in stapjes naar energieneutraal. Dat betekent nu investeren in glas, isolatie en zonnepanelen. En over tien jaar in een warmtepomp, want deze zijn nu nog onvoldoende uitontwikkeld en te duur.

Voor verduurzamingsmaatregelen kan een consument 6 procent meer hypotheek krijgen. Dus bij een woning van tweehonderdduizend euro is dat een bedrag van twaalfduizend euro. Een prima bedrag om te investeren in duurzaamheid. De NVM heeft voorgesteld om consumenten te subsidiëren, bijvoorbeeld door de overdrachtsbelasting te verrekenen met de investeringen in duurzaamheid. Voor een woning van tweehonderdduizend euro betaal je normaal gesproken vierduizend euro overdrachtsbelasting. Als je meer dan vierduizend euro investeert in verduurzaming hoef je die niet te betalen. Een enorme stimulans om te investeren.

Het vorige week gesloten Klimaatakkoord op hoofdlijnen gaat veel impact hebben. Verstandig en consequent (overheids)beleid en een stevige inzet van marktpartijen zoals bouwers, projectontwikkelaars en makelaars zijn nodig om de Nederlandse woningmarkt en de energietransitie in de gebouwde omgeving succesvol in te richten.