Onlangs heeft de NVM aan alle 380 gemeenten van Nederland een brief met vijf aanbevelingen voor de woningmarkt gestuurd. Ik ga er van uit dat de onderhandelaars van iedere nieuw gekozen gemeenteraad deze aanbevelingen betrekken bij de coalitieonderhandelingen.
Gemeenten hebben steeds meer verantwoordelijkheid gekregen op het gebied van wonen. Zij zullen goed moeten anticiperen op lokale (demografische) ontwikkelingen. In krappe gebieden dreigt een groot tekort aan woningen. Hier zal meer vaart gemaakt moeten worden met nieuwbouw. In krimpregio’s moet juist voorkomen worden dat grootschalige nieuwbouw de huizenprijzen verder onder druk zet.
Door aangescherpte regelgeving van het Rijk komen minder mensen in aanmerking voor een sociale huurwoning en het is tegelijkertijd moeilijker geworden om een hypotheek te krijgen. Een steeds grotere groep mensen is daardoor aangewezen op de vrije huursector. Dit deel van de woningmarkt is sterk onderontwikkeld en moet in korte tijd vergroot worden. Lokaal kunnen afspraken gemaakt worden over nieuwbouw en het overnemen van duurdere huurwoningen van woningcorporaties. De corporaties kunnen met de opbrengsten weer investeren in goedkopere woningen voor hun eigen doelgroep.
De nieuwe Omgevingswet biedt veel mogelijkheden voor lokaal maatwerk. Gemeenten dienen deze ruimte maximaal te benutten om gewenste transformaties mogelijk te maken, zodat het leegstaande vastgoed in steden en dorpen beter gebruikt gaat worden. Leegstaande kantoren kunnen omgezet worden naar woningen, oude fabriekshallen naar horeca en vrijkomende boerderijen naar plattelandswoningen.
De komende jaren moet veel gedaan worden om de bestaande bouw energiezuiniger te maken. Een wijkgerichte aanpak, met aantrekkelijke stimuleringsmaatregelen, kan een effectieve manier zijn snel ‘meters te maken’ met de verduurzaming van de woningvoorraad. Hier ligt een belangrijke rol voor de gemeente. Gemeenten moeten ook tijdig in gesprek gaan met de eigenaren van oude kantoren, die in 2023 moeten voldoen aan een energielabel C.
De woonvisie is het document waarin de gemeente ambities formuleert en die als basis dient voor afspraken met marktpartijen en woningcorporaties. Makelaars en taxateurs zijn dé specialisten als het gaat om de woningmarkt, maar zijn ook de deskundige in het commercieel en agrarisch vastgoed. Zij beschikken over de actueelste data en kennis van de lokale koop- en huurmarkt. Ze kunnen de gemeente adviseren bij het Woonbeleid, verduurzaming, nieuwbouw en herontwikkeling, zodat het woningaanbod straks goed aansluit bij de vraag.